“Ce monde en lui-même n’est pas raisonnable, c’est tout ce qu’on en peut dire. Mais ce qui est absurde, c’est la confrontation de cet irrationnel et de ce désir éperdu de clarté dont l’appel résonne au plus profond de l’homme.”
— Albert Camus, Le Mythe de Sisyphe (1942, p. 18)
_Samenvatting
Asymmetrische systemen – waarin één partij structureel meer macht heeft dan de andere – zijn op lange termijn disfunctioneel. Ze sluiten kritiek uit, erkennen kwetsbare tegenpartijen niet als betekenisvol, en normaliseren zichzelf tot op het punt van absurditeit. Dit essay onderzoekt hoe zulke systemen ontstaan, waarom ze falen, en welke vormen van tegenmacht wél toekomstbestendig zijn. Aan de hand van systeemtheorie, tijdsstructuren en ethiek biedt het een kader voor wie macht wil begrijpen – en veranderen.
_Inleiding
In tijden van toenemende polarisatie, systeemcrises en onmachtige instituties is één patroon steeds zichtbaarder: machtssystemen die geen tegenspraak verdragen, zijn steeds minder in staat tot verandering. Wat gebeurt er als een systeem zichzelf afsluit voor kritiek, feedback of betekenisvolle interactie? En hoe kunnen we dit systeemfalen doorbreken – zonder in chaos of geweld te vervallen?
Dit essay onderzoekt de tragiek van asymmetrische systemen: structuren waarin macht zonder tegenmacht opereert, zichzelf normaliseert, en uiteindelijk ten onder gaat aan zijn eigen geslotenheid. Vanuit systeemtheorie, ethiek en communicatiestructuren reikt de tekst vier strategische ingrepen aan voor wie macht wil begrijpen – én transformeren.
De tekst biedt denkkaders en handelingsperspectieven voor beleidsmakers, pedagogen, activisten, technologen en kritische burgers. Niet om de wereld in één theorie te vatten, maar om opnieuw ruimte te maken voor wederkerigheid, betekenis en verantwoordelijkheid – dáár waar asymmetrie die dreigt te verstikken.
_Complexe conflicten
In complexe conflicten en sociaal-politieke impasses volstaat het niet om enkel naar de inhoudelijke standpunten van de polariserende partijen te kijken. Zulke situaties worden vaak gekenmerkt door een dieperliggend structureel probleem: een asymmetrische communicatiearchitectuur, waarin macht en tegenmacht uit balans zijn.
Dit essay biedt een systeemtheoretisch en filosofisch kader om dergelijke asymmetrische systemen te begrijpen. Het onderzoekt waarom deze systemen structureel disfunctioneel worden, hoe ze zichzelf in stand houden, en wat nodig is om duurzame verandering en rechtvaardige communicatie binnen ongelijke machtsverhoudingen mogelijk te maken.
Centrale begrippen – zoals symmetrie, informatiearchitectuur, liminaliteit, analoge structuren en lineaire tijd – kunnen op diverse domeinen worden toegepast. Deze tekst toont hoe diep destructief structurele asymmetrie kan zijn, en tegelijk hoe noodzakelijk het is om juist daar te zoeken naar alternatieve vormen van communicatie en machtsevenwicht.
_Symmetrische en asymmetrische systemen
Symmetrie en asymmetrie in sociale systemen verwijzen naar de mate waarin de delen van het systeem – die zelf subsystemen vormen – in staat zijn om hun eigen aannames, via informatie, in te brengen in het globale systeem. Op basis daarvan kunnen we een precies systeemtheoretisch onderscheid maken:
- Symmetrische systemen zijn systemen waarin macht en tegenmacht in balans zijn. Subsystemen laten feedback, irritatie, zelfcorrectie en adaptatie toe in hun interne en externe communicatieve operaties. Omdat er structureel ruimte is voor kritiek, alternatieven en relationele herordening, kunnen deze systemen zichzelf herdefiniëren en evolueren.
- Asymmetrische systemen daarentegen, zijn systemen waarin de macht geconcentreerd is in één subsysteem, zonder wezenlijke tegenmacht in de andere subsystemen.
_Straffen en belonen
Een fundamenteel kenmerk van asymmetrische systemen is dat het dominante subsysteem het ondergeschikte kan straffen zonder zelf gestraft te worden wanneer dat zich niet conformeert. Sancties zijn daarbij geen uitzondering, maar een bevestiging van de asymmetrie zelf.
Asymmetrie impliceert niet alleen passieve uitsluiting, maar ook actieve conditionering: het ondergeschikte subsysteem krijgt slechts bestaansrecht voor zover het zich aanpast aan de logica van de macht. Het dominante systeem bepaalt het kader waarbinnen gedrag als acceptabel wordt beschouwd. Elke afwijking wordt niet herkend als legitieme kritiek, maar gezien als reden tot correctie of bestraffing.
Die straflogica versterkt de geslotenheid van het systeem, en conditioneert het subsysteem zonder macht om zich voortdurend te plooien naar een norm die het niet mee mag bepalen.
_Waarom asymmetrische systemen zichzelf ten val brengen
In liminale periodes – waarin de oude architectuur zijn effectiviteit verliest en een nieuwe zich nog niet heeft gevormd – worden asymmetrische systemen uiteindelijk slachtoffer van hun eigen informatie-architectuur. Niet externe oppositie, maar het interne onvermogen tot herdefinitie wordt hun val.
Asymmetrische systemen zijn gebaseerd op een gesloten en zelfversterkende selectielogica: ze bepalen zelf welke informatie ze toelaten, en sluiten structureel kritiek en alternatieven uit. Macht manifesteert zich hier als het vermogen om informatiestromen te filteren: het systeem bepaalt wat relevant is – en negeert de rest.
Die zelfgekozen blindheid levert op korte termijn controle en schijnbare stabiliteit op, maar op lange termijn verliest het systeem het vermogen om zich aan te passen. Informatie die tot structurele verandering zou kunnen leiden, wordt niet waargenomen, of als irrelevant geclassificeerd. Feedback wordt weggefilterd, tegenstemmen geneutraliseerd.
Zo raakt het systeem gevangen in zijn eigen selectiecriteria. De noodzakelijke signalen voor adaptatie verdwijnen uit zicht, en de relatie met andere subsystemen blijft asymmetrisch. Wanneer de interne complexiteit niet langer overeenkomt met de complexiteit van de omgeving, raakt het systeem gedesynchroniseerd – en wordt het disfunctioneel.
_De catch-22 van asymmetrische macht
Het fundamentele probleem van asymmetrische relaties is dat ze per definitie niet duurzaam zijn. Het subsysteem met de macht is structureel niet in staat te waarnemen wat het zou moeten waarnemen om de relatie te behouden zonder zichzelf te ondermijnen.
Dat komt door de zelfreferentie van de communicatiearchitectuur: de interne logica van het systeem herkent feedback van de ander niet als relevante informatie. Wat niet past binnen de eigen selectiekaders, wordt genegeerd of gedeclasseerd.
Zo versterkt de asymmetrie zichzelf, tot het systeem uiteindelijk desintegreert. Dit is een systeemversie van een catch-22: om te veranderen moet het systeem iets opmerken dat het principieel niet kan opmerken – en dus blijft het gevangen in zijn eigen blinde vlek.
_Onder invloed van lineaire tijd ontstaan drie mogelijke uitkomsten
Onder invloed van lineaire tijd ontstaan drie mogelijke uitkomsten
In lineaire tijd – dat wil zeggen: de opeenvolging van informatie en gebeurtenissen die het dominante subsysteem niet selecteert, omdat ze diens macht ondermijnen – kan een asymmetrisch systeem niet blijven negeren wat het negeert. De tijd wordt een actor: ze dwingt verandering af, ook als het systeem dat zelf niet wil. Drie scenario’s dienen zich aan.
Scenario 1: Terugplooien en inertie
Het subsysteem met de macht sluit zich verder af, herhaalt zijn eigen logica, wordt rigide – en raakt stilaan irrelevant in de bredere context. Zelforganisatie wordt vrijwel onmogelijk.
Er ontstaat wat we wanorde kunnen noemen: het afbouwen van zinvolle interacties met de omgeving, terwijl het systeem zich overgeeft aan de lineaire tijd zonder liminaliteit toe te laten. De interne communicatie over verstorende signalen droogt op. Uiteindelijk wordt het subsysteem obsoleet: niet omdat het overwonnen werd, maar omdat het zichzelf uit de evolutie zal weg selecteren.
Scenario 2: het probleem teveel
Onder druk van de lineaire tijd duikt vroeg of laat een probleem op dat het systeem niet kan oplossen. Omdat het geen tegenmacht heeft toegelaten, heeft het ook geen adaptieve ervaring opgebouwd.
Het systeem blijft onbekwaam om betekenisvolle informatie te integreren. Het negeert signalen die niet binnen zijn logica passen – tot die signalen zich ophopen tot een crisis. Wat volgt, is een confrontatie met een realiteit waarvoor het systeem geen oplossingen heeft binnen zijn bestaande communicatieve operaties.
Deze vorm van systeemblindheid is geen toeval, maar het logische gevolg van uitsluiting: het systeem wordt geconfronteerd met wat het structureel niet heeft willen leren.
Scenario 3: de absurditeit
De ongerechtigheid en disfunctionaliteit binnen het machtige subsysteem worden zó groot, dat de existentiële legitimiteit van het systeem begint weg te smelten. De macht blijft overeind, maar wordt absurd – in de ogen van outsiders én van sommige insiders.
Om zichzelf in stand te houden, grijpt het systeem steeds vaker terug op controle, disciplinering en uiteindelijk ook geweld. Niet uit kracht, maar uit rigiditeit. Het systeem wordt het tegendeel van zijn oorspronkelijke bedoeling: een karikatuur van orde.
Dit is de tragiek van opgevoerde ambiguïteit: het systeem heeft zoveel tegenstrijdigheden geaccumuleerd, dat het zichzelf ondermijnt. Wat ooit stabiliteit moest brengen, oogst nu instabiliteit – en betekenisverlies.
_Wat kunnen we doen? Drie strategische ingrepen in tijd en structuur
Stap 1: bouw analoge communicatie-architecturen
De eerste stap is het opbouwen van een tegenmacht die niet als ‘communicatie’ wordt herkend door het dominante subsysteem. Dat betekent spreken in een taal die het systeem structureel niet verstaat – maar die wél effect heeft.
De sleutel is de creatie van analoge communicatieve architecturen: subsystemen die opnieuw aansluiting zoeken bij de oorspronkelijke functie van het dominante systeem, dat steeds meer van zijn bedoeling is vervreemd. Analoge subsystemen brengen communicatieve variatie binnen, die het hele systeem onder selectiedruk zet. Zo ontstaat ruimte voor adaptieve beweging zonder onmiddellijke confrontatie.
Kunstprojecten, burgerinitiatieven, sociale bewegingen, het middenveld of ngo’s vallen buiten de formele communicatiestromen – maar ze voeren wél informatie aan die het systeem niet langer kan negeren. Zij creëren de noodzakelijke resonantie om verandering op gang te brengen.
Stap 2: breng de lineaire tijd in (als chaos)
Via analoge communicatiearchitecturen kan ‘verstoring zonder destructie’ ontstaan: een opbouwende vorm van ambiguïteit, liminaliteit en complexiteit. Deze verstoring confronteert het machtige subsysteem met informatie die het niet begrijpt, maar ook niet kan negeren.
Dit is geen wanorde, maar een verhoogde intensiteit van interactie: de spanning tussen macht en tegenmacht wordt voelbaar, zonder dat het systeem direct wordt aangevallen. De ambiguïteit creëert ruimte voor nieuwe interpretaties, nieuwe zelforganisatie – buiten de bestaande logica van de macht.
Denk aan klimaatactivisme, klokkenluiders, digitale burgerplatformen of onverwachte narratieven in populaire cultuur – satire, virale video’s, disruptieve kunst. Zij overspoelen gesloten systemen met informatie die ze niet kunnen verwerken, maar ook niet kunnen ontwijken. Juist die ongrijpbare rimpelingen zijn essentieel voor het vervolg.
Stap 3: laat de gevolgen van macht spreken (spiegeling)
Wanneer macht geen feedback toelaat, kan de realiteit zelf de spiegel worden. Niet door directe kritiek – die vaak wordt geneutraliseerd – maar via het zichtbaar maken van de gevolgen van asymmetrische machtsuitoefening.
Analoge communicatie-architecturen maken het mogelijk dat deze gevolgen alsnog binnen de communicatielus van het systeem verschijnen, zonder het meteen te destabiliseren. De spiegel komt van buitenaf, maar wordt toch intern weerspiegeld.
Denk aan documentaires, getuigenissen, burgerjournalistiek, artistieke interventies, of virale beelden van politiegeweld. Podcasts met ervaringsverhalen, kindertekeningen uit conflictgebieden, of exposities die de morele contradicties van beleid voelbaar maken: ze tonen niet wat er gezegd wordt, maar wat er gebeurt.
Deze vormen van spiegeling functioneren tegelijk binnen én buiten het systeem: herkenbaar genoeg om begrepen te worden, verschillend genoeg om niet ingekapseld te raken. Op die manier wordt macht alsnog geconfronteerd met wat zij structureel niet hoort – maar nu wel gespiegeld krijgt.
Stap 4: blijf communiceren met de macht (relationele spanning opbouwen)
Alternatieve communicatie-architecturen hoeven geen frontale confrontatie aan te gaan om effectief te zijn. Hun kracht ligt in het openhouden van de dialoog met het dominante systeem – ook wanneer dat systeem gesloten en asymmetrisch blijft.
Door relationele symmetrie, feedback en zelforganisatie in te bouwen, ontstaan prototypische praktijken die functioneren als voorlopers van systeemtransformatie. Denk aan coöperatieve leeromgevingen, onderwijsmodellen of zorgstructuren die niet breken met het reguliere systeem, maar ermee in gesprek blijven via gedeelde praktijken, samenwerking of kritisch onderzoek.
Ook in technologie en beleid ontstaan initiatieven die deze rol opnemen: commons-gebaseerde netwerken, ethische AI-collectieven, participatieve besluitvorming. Zij ontwikkelen alternatieve logica’s én blijven tegelijk de brug slaan naar bestaande structuren.
Deze vormen van embedded tegenmacht zijn geen geïsoleerde enclaves, maar creëren een duurzame spanning die nodig is voor structurele transitie. Alleen zo kunnen nieuwe vormen van communicatie duurzaam verankerd raken in een open informatiearchitectuur.
_Wat zal er gebeuren?
Onder invloed van deze processen kunnen vroegere asymmetrische systemen niet stabiel blijven. Ze worden steeds vaker geconfronteerd met informatie die ze structureel hebben uitgesloten.
Twee toekomstscenario’s tekenen zich af:
- In het gunstigste geval slaagt het systeem erin om, onder druk van toenemende ambiguïteit en veranderende contexten, de opgebouwde tegenmacht alsnog te integreren. Wat eerst werd geweerd, wordt opgenomen als medebepalende stem. Het systeem transformeert niet via breuk, maar via herstructurering: het blijft herkenbaar, maar de informatiearchitectuur is fundamenteel gewijzigd.
- In het minder gunstige scenario blijft het systeem vasthouden aan zijn oude logica van asymmetrie en geslotenheid. Daardoor verliest het aansluiting met zijn omgeving en vervreemdt het verder van zijn oorspronkelijke legitimiteit. Wat het uitsluit, wordt elders opgepikt. De opgebouwde tegenmacht vormt dan het nieuwe machtscentrum, terwijl het oude systeem atrofieert of zelfs verdwijnt.
_Besluit
Hoe moeten we omgaan met de absurditeit van ons verlangen naar helderheid in een wereld die die helderheid niet biedt? Albert Camus stelt dat het absurde ontstaat uit de botsing tussen een niet-redelijke werkelijkheid en onze hunkering naar betekenis. Niet omdat de wereld zinloos is, maar omdat wij blijven zoeken naar richting – en op grenzen botsen die we niet begrijpen.
Dit essay was een poging om die grens zichtbaar te maken. Geen definitieve verklaring, maar een vorm van engagement: de werkelijkheid benaderen als een systeem van relaties, verstoringen en asymmetrieën die we kunnen leren verstaan – en beïnvloeden.
Het begrijpen van systemen, hun grensstructuren en communicatieve architecturen is geen eindpunt, maar een begin: een houding tegenover het absurde, gebaseerd op verantwoordelijkheid in plaats van overgave.
De werkelijkheid aangaan betekent niet vluchten in illusies van orde, noch berusten in chaos. Het vraagt om het telkens opnieuw zoeken naar communicatiearchitecturen die het mogelijke openen – vooral voor wie het minst gehoord wordt. Of het nu gaat om politieke ongelijkheid (zoals in Israël-Palestina), om de asymmetrie tussen burgers en algoritmes, of om mondiale klimaatrechtvaardigheid: zonder wederzijdse communicatie, feedbackstructuren en informatiesymmetrie vervalt elk systeem vroeg of laat in rigiditeit of absurditeit.
Deze analyse biedt handvatten voor beleidsmakers, pedagogen, activisten en technologen die toekomstbestendige structuren willen bouwen – omdat ze recht doen aan wie minder macht heeft. Casussen zoals het Israëlisch-Palestijnse conflict tonen hoe diep asymmetrie kan snijden: niet alleen in termen van geweld, maar ook in termen van systemisch onvermogen tot verandering.
Zulke situaties vragen meer dan diplomatie of machtspolitiek. Ze vragen een herstructurering van de informatiearchitectuur zelf: wie spreekt, wie gehoord wordt, wie mag bepalen wat telt als waarheid.
De strijd om de toekomst is de strijd om betekenis – en dus om communicatie. Wie daarin geen ruimte laat voor wie minder macht heeft, vernietigt uiteindelijk de veerkracht van het geheel.
Wat ons rest, is geen zekerheid, maar een ethisch kompas: relationele verantwoordelijkheid. De voortdurende opdracht om structuren te scheppen waarin wederkerigheid mogelijk blijft. In die zin is de omgang met het absurde niet het einde van zin, maar het begin van ethiek.
_Methodologische samenvatting – Vier ingrepen voor systeemtransformatie
Stap 1 – Bouw analoge communicatie-architecturen
Doel: Zet communicatie in gang buiten het dominante systeem – op manieren die niet als ‘officieel’ worden herkend, maar wel betekenisvolle verstoring veroorzaken.
Aanpak: Ontwikkel parallelle subsystemen die nieuwe narratieven, waarden en vormen van informatie aanreiken. Deze zorgen voor variatie en leggen adaptieve druk op het globale systeem.
Voorbeelden:
- Burgerplatformen, kunstenaarscollectieven, grassroots-initiatieven
- Participatieve fora buiten partijpolitiek
- Educatieve of zorgprojecten met alternatieve logica’
- Kernwoorden: analoge communicatie, tegenmacht, narratieve variatie, adaptieve druk
Stap 2 – Breng lineaire tijd binnen als transformerende chaos
Doel: Gebruik tijd, ambiguïteit en complexiteit om gesloten systemen te confronteren met wat ze niet kunnen absorberen – zonder directe aanval.
Aanpak: Via analoge subsystemen ontstaat ‘verstoring zonder destructie’: een liminale ruimte voor nieuwe interpretaties, buiten de dominante logica om.
Voorbeelden:
- Klimaatactivisme, disruptieve kunst, satire, virale media
- Klokkenluiders, onverwachte narratieven, bottom-up campagnes
Kernwoorden: liminaliteit, ambiguïteit, creatieve verstoring, chaos als kans
Stap 3 – Laat de gevolgen van macht zichtbaar worden (spiegeling)
Doel: Toon de reële gevolgen van asymmetrische macht, zodat ze het systeem indirect bereiken.
Aanpak: Gebruik performatieve en narratieve media om schade en contradicties zichtbaar te maken – herkenbaar én afwijkend genoeg om resonantie te creëren.
Voorbeelden:
- Documentaires, podcasts, burgerjournalistiek
- Getuigenissen, kindertekeningen, artistieke interventies
Kernwoorden: spiegeling, performatieve kritiek, ethische resonantie, indirecte confrontatie
Stap 4 – Blijf communiceren met de macht (relationele spanning opbouwen)
Doel: Ontwikkel praktijken die tegelijk anders zijn én verbonden blijven met het dominante systeem – als dragers van embedded tegenmacht.
Aanpak: Bouw prototypische structuren (in onderwijs, zorg, technologie…) die relationele symmetrie oefenen en geleidelijk het globale systeem hervormen.
Voorbeelden:
- Coöperatief onderwijs in dialoog met het reguliere
- Commons-gebaseerde netwerken, ethische AI-initiatieven
- Beleidsdialogen met alternatieve logica’s
Kernwoorden: adaptieve prototypes, embedded tegenmacht, open informatiearchitectuur, transformatie van binnenuit
_Toegepaste casus: Israël-Palestina als asymmetrisch systeem
Stap 1 – Bouw analoge communicatie-architecturen
Toepassing op de casus:
Verschillende NGO’s bouwen alternatieve communicatieruimtes die buiten het officiële diplomatieke en militaire kader opereren, maar wel communicatieve impact genereren.
Bijvoorbeeld:
- Combatants for Peace en ALLMEP creëren burgerdialoogstructuren waarin voormalige strijders, kunstenaars, jongeren en educators een alternatieve logica ontwikkelen van samenwerking i.p.v. confrontatie.
- Al-Haq, Al Mezan, Hind Rajab Foundation en andere juridische actiegroepen vormen parallelle kanalen die alternatieve normatieve kaders introduceren (internationaal recht, mensenrechten, kinderstemmen).
- Palestina Solidariteit vzw en Youth Against Settlements brengen grassroots‑perspectieven die het dominante diplomatieke of militaire narratief omzeilen en tegelijkertijd publieke ruimte claimen via kunst, onderwijs, getuigenis.
Effect:
Deze netwerken fungeren als analoge subsystemen die zorgen voor narratieve variatie, ethische druk en een moreel alternatief. Ze verstoren niet onmiddellijk de formele structuren, maar laten zich ook niet coöpteren.
Stap 2 – Breng lineaire tijd binnen als transformerende chaos
Toepassing op de casus:
- Documentaireprojecten zoals die van Combatants for Peace of getuigenis-platformen van Euro-Med Monitor brengen verstorende verhalen die het officiële tijdskader (lineair, causaal, militair) ontregelen.
- De verhalen van kinderen (zoals via de Hind Rajab Foundation of de UNRWA-scholen) vormen een liminale tijdsstructuur: hun lijden is niet tijdelijk maar structureel, wat het systeem confronteert met onherleidbare complexiteit.
- Sociale media-activisme, bv. via youth-led protesten of internationale campagnes, genereert ambiguïteit: Israël kan deze stemmen niet negeren zonder democratische legitimiteit te verliezen, maar kan ze ook niet absorberen zonder zichzelf te transformeren.
Effect:
Het systeem wordt geconfronteerd met chaotische, emotioneel geladen en historisch geladen informatie die het niet rationeel kan verwerken. Hierdoor ontstaan liminale spanningen waarin systeemtransformatie mogelijk wordt.
Stap 3 – Laat de gevolgen van macht zichtbaar worden (spiegeling)
Toepassing op de casus:
- Amnesty International, Human Rights Watch, ICRC en journalistieke NGO’s (zoals Democracy Now! of Middle East Eye) produceren rapporten, beelden en getuigenissen die de structurele asymmetrie van geweld, hulp, toegang en rechtspraak visualiseren.
- GHF-controverse (privé-gefinancierde voedselhulpstructuur) maakt – paradoxaal – zichtbaar hoe gecorrumpeerde hulpstructuren kunnen fungeren als afleiding van structureel geweld. NGO’s zoals Oxfam en Save the Children reflecteren deze spanning terug naar beleidsmakers.
- Kunstprojecten zoals murals, kindertekeningen uit Gaza, of storytelling van slachtoffers functioneren als performatieve kritiek op het moreel deficit van officiële macht.
Effect:
Via spiegeling ontstaat ethische resonantie: het dominante systeem wordt uitgenodigd om zichzelf te herkennen in de schade die het toebrengt of toelaat. Het moreel tekort wordt zichtbaar gemaakt zonder frontale aanval.
Stap 4 – Blijf communiceren met de macht (relationele spanning opbouwen)
Toepassing op de casus:
- ALLMEP, OneVoice en zelfs sommige VN-platformen bieden brugstructuren die dialogen mogelijk maken tussen civiele initiatieven en beleidskaders, zonder hun autonomie te verliezen.
- Coöperatieve onderwijsprojecten in bezette gebieden (via UNRWA) proberen relationele symmetrie op te bouwen ondanks asymmetrische omstandigheden.
- Ethisch-juridische netwerken (bv. ICC-klachten, mensenrechtenfora) gebruiken officiële structuren maar met embedded kritiek: ze willen het systeem niet omverwerpen, maar zijn ethische architectuur transformeren.
- Sommige hulpactoren experimenteren met commons-based hulpcoördinatie (bv. via lokale solidariteitsnetwerken in Rafah of Khan Younis) die deels verbonden zijn met formele NGO's.
Effect:
Deze initiatieven bouwen relationele spanning op door met en tegen de macht te werken: niet als louter verzet, maar als prototypen voor transformatie van binnenuit.
Dit artikel werd geschreven door Bart Libbrecht. Hij onderzoekt de raakvlakken tussen systeemdenken, ethiek en maatschappelijke transformatie.
Reactie plaatsen
Reacties